LENFATİK SİSTEM VE LENFÖDEM

 





Hücreler bir sıvı ortamında bulunmaktadır. Hücrelerin arasında bulunan sıvının dengede kalabilmesi için bu sıvının sürekli süzülerek tekrar kan dolaşımına karışması gereklidir. Vücutta bu görevi lenfatik sistem sağlamaktadır. Bu sistem enfeksiyon ve malign hastalıkların (kanser) yayılım yolu olduğu için çok önemli bir sistemdir.

 


Bu sistemde taşınan sıvıya lenf sıvısı adı verilmektedir. Lenf sıvısının hareketi, toplardamarlardaki gibi iskelet kaslarının basıncı ve solunum hareketleriyle sağlanır ve kanın hareketine göre oldukça yavaştır. Çünkü lenf sistemine basınç yapan özel bir pompalama organı yoktur. Lenf sıvısını taşıyan lenf kanalları ve lenf nodları hasara uğrarsa, veya doğuştan problemli ise lenf sıvısı vücutta birikir. Bir bölgede biriken sıvı miktarı, lenfatik sistemin taşıma kapasitesinden daha büyükse Lenfödem oluşur.

 

 

Genellikle yaygın olmadığı düşünülmesine rağmen; yapılan son çalışmalar, ABD.’de yılda en az 100.000 insanın bu rahatsızlıktan etkilendiğini göstermektedir.

 

 

 

 
   

MEME KANSERİ AMELİYATLARI SONRASI LENFÖDEM

 

 

Özellikle  meme kanseri gibi bazı kanser türlerinde, tedavi için hastanın lenf düğümleri çıkarılmaktadır. Lenf düğümleri yukarıda sözünü ettiğimiz lenfatik dolaşım sisteminin en ön önemli unsurlarıdır. Ne kadar çok düğüm çıkarılırsa, lenfödem hastalığına yakalanma riski o kadar fazladır. Lenf düğümleri alınan hastaya radyoterapi uygulaması yapılmışsa risk daha da artar.

 

 

Oluşan lenfödemle birlikte anksiyete, depresyon ve uyum sorunları, sosyal ve seksüel problemler açığa çıkar. Lenfödemli kol veya bacak kolayca enfeksiyon kapar ve daha da kötüleşerek hastanın genel sağlığını da olumsuz etkiler.  Lenfödem, tedavi edilmezse ilerleyici bir hastalıktır. Tedavi görmemiş, yetersiz veya yanlış tedavi gören hastaların kol ve bacak şişmeleri giderek artar. Gelişen bu problemler genellikle tedavinin başarısını da etkilemektedir.

   

Lenfödemin klinik tablosu ciddiyetine göre 3 döneme ayrılır.

 

Dönem 1: Geri dönebilen lenfödem

Doku gode bırakır.Ödem gün içinde giderek artar ancak istirahatte ve gece azalır.

Dönem 2: Kronik geri dönmeyen lenf ödem

Sürekli şişlik, ağır hissetme
Ağrı, yanma
Hareket kısıtlanması

Dönem 3: (Lymphostatic Elephantiasis- Fil Hastalığı)

Doku serttir ve gode bırakmaz.
Trofik deri değişiklikleri oluşur.
Zaman geçtikce artan uzuv deformasyonu
Önemli ölçüde hareket ve fonksiyon kısıtlanması
Ciddi ağrılar

  1. Manuel Lenf Drenajı
  2. Bandajlama
  3. Egzersiz
  4. Cilt Bakımı

Kompresyon Giysileri / çorapları

 

Manuel Lenf Drenajı(MLD), lenf sisteminin elle manipule edilerek, lenfödem nedeniyle bloke olmuş lenf sıvısının serbest akımının sağlanması tekniğidir. Mutlaka bu konuda özel eğitim almış fizyoterapistler tarafından yapılmalıdır.

 

Sonrasında cilt bakımı yapılır. Deri elastikiyeti azaldığı için uygun bir losyonla cilt nemlendirilir. Açık yara çatlak varsa bu bölgelerin bakımı yapılır. Sonrasında bandajlama işlemine geçilir. Bu bandajlar bildiğimiz bandajlardan farklıdır. Lenfödem için özel üretilmiş kısa çekişli bandajlardır. Bu işlemin uzman fizyoterapist tarafından yapılması çok önemlidir.
Sonrasında fizyoterapistiniz tarafından size uygun olan egzersizler gösterilecektir.


Aktif tedavi fazından sonra ödemdeki azalmanın korunması, masaj etkisi ile lenf akımının uyarılması ve uygun basınç uygulanarak tekrar dokular arası sıvının yani ödemin artmasını engellemek amacıyla  Kompresyon Giyisileri / Kompresyon çorapları önerilmektedir.

 


LENFÖDEMİ OLAN HASTALAR İÇİN ÖNERİLER

 

  1. 1.Cilt temiz ve kuru tutulmalı, cilt bakımı ve esnekliğine dikkat edilmeli,
  1. 2.Aşırı kilo, dengesiz beslenme, yetersiz veya aşırı egzersiz, yolculuk, ağır şeyler taşıma etkilenen kol ya da bacağın sıkılması (örneğin; tansiyon ölçülmesi, sıkı saat, sıkı kıyafetler) lenfödemi tetikler ve arttırır.

3.Sıcak su, sauna, kaplıca suyu ve direkt güneşlenmekten uzak durmaya, bunun yerine ödemli kol veya bacağı soğuk tutmaya özen göstermelidirler. Yüzme, aşırı yormaktan kaçınmak şartıyla lenfödem için iyi bir spordur.

4. Kesik, kedi-köpek tırmalaması, darbeler, böcek ısırıklarından, yanıklardan korunmalıdır. Mutfakta veya bahçede iş yaparken korunmak için mutlaka eldiven giyilmelidir. enfeksiyona ve lenf yollarının hasarına yol açacağından kaçınılması gereken durumlardır.
5. Aşırı kilolardan kaçınılmalı, kilo fazlası varsa doktor ya da diyetisyen tarafından hazırlanmış bir diyet ve egzersiz programı uygulanmalıdır.

6. Tekrarlanan, yorucu hareketler; halı, kilim silkelemek, etkilenmiş kolla uzun sure ütü yapmak ödemi daha kötüleştirebilmektedir

7. Sutyen, iç çamaşır, diğer giysiler ve takılar sıkı olmamalıdır. Mümkün oldukça geniş ve cilt üzerinde iz bırakmayan askısı olanlar tercih edilmeli. Meme protezinin mümkün oldukça hafifi tercih edilmelidir.

8. Pedikür, manikür ve etkilenmiş taraftan enjeksiyon yaptırılmamalıdır. Tırnakları keserken deriyi kesmemeye dikkat edilmelidir.

9. Ekstremitenin güneş yanığına asla izin vermeyin. Yüksek faktörlü güneş koruyucu kullanın. Birçok kompresyon giysisiyle bile güneş yanığı oluşabilir, koruyucu değildirler.

10. Ekstremitenizi en az ayda bir kez ölçün. Eğer anlamlı bir değişiklik varsa (artma veya azalma yönünde) terapistinize haber verin.

11. Jilet ya da ağda kullanılmamalı, istenmeyen tüyler traş makinesi yardımıyla alınmalıdır.

12. Mutfakta veya bahçede iş yaparken kesiklerden korunmak için mutlaka eldiven giyilmelidir.

13. En ideal sporlar yüzme ve dalmadır. Bunun yanı sıra lenf dolaşımını sağlamak için tedavi sonrası öğrenilen egzersizler düzenli olarak uygulanmalıdır.

14. Uçak yolculuğu sırasında basınç düşmesi nedeniyle kol çorabı ve kompresyon bandajı mutlaka kullanılmalıdır.

15. Gece uyurken etkilenmiş kolun üzerine yatmamaya özen gösterilmelidir.

 

 

 
SÜRÜCÜ ADAYLARI için
SAĞLIK RAPORU
Beslenme ve Diyet: Nursen Barış
Perşembe,Cuma,Cumartesi:10:00-15:00